Kriptomoneten zerga-tratamendua PFEZean: inbertitzaile profesionalek zein partikularrek jakin beharrekoa
astelehena, 2024ko abenduaren 16a
Marcos San Martín
Kriptomonen merkatua hizpide handia izaten ari da 2024an. Bitcoin, kriptoaktiboen aitzindaria, goranzko joera sendoa erakusten ari da eta bere historiako mailarik altuenetara iritsi da 2024an, 100.000 dolarretara helduz eta inbertitzaileen artean interesa piztuz. Hala ere, gorakada honek eztabaidaren erdigunean jartzen du gai erabakigarri bat: kriptomonen bidez lortutako irabazien errenta-zergapetzea.
Horrela, kriptomonen prezioen azken gorakadak ez du soilik aukera bat suposatzen haietan inbertitu dutenentzat, baizik eta erantzukizun bat ere bai zerga-agintarien aurrean. Balio aldakorreko aktibo digitalak direnez, kriptomonen jabetzak eta transmisioak, baita transmisio horiei lotutako jarduerek ere, ekintza zergagarriak sor ditzakete bai zuzeneko bai zeharkako zergapetze-eremuan.
Jarraian, kriptomonen eremu operatiboan izan ditzaketen zerga-ondorio batzuk aztertuko ditugu, Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zergaren ikuspegitik.
Pertsona fisikoen zuzeneko zergapetzea (PFEZ)
2006ko azaroaren 28ko 35/2006 Legearen 6. artikuluaren arabera, Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zergak (aurrerantzean, PFEZ) zergadunak errenta lortzea zergapetzen du, baldin eta Espainian egoiliar fiskaltzat jotzen bada.
Zergadunarentzat errenta sor dezaketen kriptomonen eragiketen artean bi jarduera nabarmentzen dira:
(I) Kriptomonen lortzea merkatu primarioan, meatzaritza-prozesu deritzonaren bidez, eta
(II) Kriptomonen transmisioa (aktibo gisa bera truke-moneta baten aurrean edo ondasun eta zerbitzuak eskuratzeko ordainbide gisa erabilita).
I. Kriptomonen lortzea merkatu primarioaren bidez meatzaritza-prozeduraren bitartez
Lehenik eta behin, eta oso labur esanda, ulertu behar da zer den merkatu primarioa kriptomonen testuinguruan eta zer den meatzaritza izeneko prozesua.
Merkatu primarioari dagokionez, esan daiteke bertan eskaintzen dela jendeari lehen aldiz aktibo digital berri bat; alegia, merkatu honetan eskaintzen dira aurretik inoren jabetzako izan ez diren kriptomoneta berriak.
Ildo horretan, kriptomoneta batzuetan —Bitcoin kasuan bezala—, meatzaritza da moneta berriak merkatu primarioan sartzeko eta blockchain sare batean transakzioak baliozkotzeko mekanismo nagusia. Blockchain hori kontabilitate-liburu birtual baten antzekoa da. Prozesu hau gauzatzeko, meatzaileek ordenagailu-ekipoak erabiltzen dituzte arazo matematiko konplexuak konpontzeko.
Meatzaileen lana ordaindua izaten da, izan ere, kriptomonetak meatzaritza bidez sortzean, blockchain sareari zerbitzu baliotsu bat eskaintzen diote: transakzioen erregistro eta balidazio deszentralizatua. Ondorioz, sareak planteatutako arazo logiko-matematikoa ebazten duen meatzaileari sari bat ematen zaio, eta sari hori merkatu primarioan meatzatutako kriptomonetaren unitate multzo batez osatuta dago.
Hau esanda, PFEZaren ikuspegitik meatzaileek —pertsona fisikoak direla ulertuta— lortzen duten sari horren balizko zergapetzea aztertuta, meatzaritza-jardueren bidez lortutako errenta hauek honako errendimendu hauetan sar daitezke: (I) laneko errendimenduak, (II) jarduera ekonomikoen errendimenduak, edo (III) ondare-irabazi eta galerak.
- Laneko errendimendua: PFEZaren 17. artikuluan xedatutakoaren arabera, meatzaileak lortutako errentak laneko errendimendutzat jotzeko beharrezkoa litzateke hark hirugarren baten erakunde baten esparruan jardutea, kriptomoneta berriak sortzera bideratutako jarduera batean, betiere mendekotasun eta besteren kontura aritzeko erregimen batean. Hala ere, kriptomonen sorkuntza-sistema kontuan hartuta, zaila da meatzaileek lortutako errenta laneko errendimendu gisa sailkatzea, izan ere, ez da ezagutzen kriptomonen jatorrizko emisioaren ardura eta kontrola duen pertsona fisiko edo juridikorik.
-
Jarduera ekonomikoen errendimenduak: DGTren V3625-16 kontsulta lotesleak adierazten du moneta birtualen meatzaritza Jarduera Ekonomikoen gaineko Zergari (IAE) lotutako jarduera dela, honako baldintzak betetzen dituelako: (I) jarduera nazio-lurraldean egiten da, eta (II) jarduerak bere kontura ekoizpen-bitartekoen eta/edo giza baliabideen antolaketa dakar, ondasunen ekoizpen edo banaketan parte hartzeko helburuarekin.
Horrela, nahiz eta kontsultak berariaz ez aipatu, meatzaritza-jarduera IAEaren arabera jarduera ekonomikotzat jotzen denez, eta bai zerga hori (TRLRHL 79.1 artikulua) bai PFEZ (LIRPF 27.1 artikulua) jarduera ekonomikoaren definizio bera partekatzen dutenez, ondoriozta daiteke kriptomonen meatzaritza-jardueratik eratorritako errentek jarduera ekonomikoen errendimendu gisa zergapetzen dutela.
Lortutako diru-sarrerak kriptomonen merkatu-balioaren arabera baloratuko dira ordainketa egiten den unean, eta hori izango da etorkizuneko transmisioetarako eskuraketa-balioa. Nolanahi ere, interesgarria izango da DGTk edo jurisprudentziak iritzi esplizitu bat ematea, PFEZaren esparruan errenta mota honen sailkapena berariaz baieztatzeko.
Errendimenduak LIRPFaren 27. eta 32. artikuluen artean ezarritako arauen arabera zenbatetsiko dira, eta zerga-oinarri orokorrean integratuko dira (LIRPFaren 45. eta 48. artikuluak). - Ondare-irabazia edo -galera: Lortutako errenta ondare-irabazitzat sailkatzeari dagokionez, PFEZaren 33.1 artikuluak berariaz aurreikusten du irabazi eta galeren izaera osagarria, aurreko bi sailkapenekiko. Beraz, meatzaritza jarduera ekonomikotzat hartu behar dela kontuan hartuta, oso kasu gutxitan egongo da posible argudiatzea meatzaileak ez dituela betetzen 27. artikuluan ezarritako baldintzak.
ZEHAZTAPENAK: BEZa
Meatzaritza jarduera PFEZaren ikuspegitik jarduera ekonomiko gisa zerga-tratamenduari dagokionez zerbitzu-emanaldi gisa hartzen bada ere, DGTren V3625-16 kontsultan adierazten da zergapetze zeharkakoaren esparruan meatzaritza jarduerak ez duela zerbitzu-emailearen eta hartzailearen arteko harreman zuzena sortzen. Ondorioz, <<zerbitzu emandakoaren eta jasotako kontraprestazioaren arteko harreman zuzenik ez dagoenez, kontsultan aipatutako meatzaritza-zerbitzuak ez dira Balio Erantsiaren gaineko Zergaren mende egongo>>.
Interpretazio hori aurreko sailkapenarekin —meatzaritza jarduera ekonomikotzat jotzearekin— kontraesanean egon daitekeen arren, defendatu daiteke estankotasun-printzipioaren arabera, hau da, DGTren irizpidea BEZaren arloan ez dela aplikagarria zuzeneko zergapetzean; beraz, PFEZaren esparruan benetako zerbitzu-emanaldi bat dagoela ulertzen da.
II. Kriptomonen transmisioa merkatu sekundarioan
Bestalde, merkatu sekundarioa dugu, ohikoena eta kriptoaktiboen inbertsioa jarduera profesional gisa ez duten pertsonek gehien erabiltzen dutena. Testuinguru honetan, aktibo finantzario baten inguruko merkatu bat da, non aurretik (merkatu primarioan) jaulkitako aktiboa inbertitzaileen artean erosten eta saltzen den. Beraz, merkatu honetan ez da kriptomoneta bera sortzen, baizik eta erabiltzaileek beren kriptomonen arteko trukeak egiteko interfazea sortzen da, bakoitzaren merkatu-balioaren arabera.
Merkatu biak (primarioa eta sekundarioa) definituta, esan daiteke elkarrekin estu lotuta daudela, izan ere, merkatu primarioan kriptomonen sorkuntza eta esleipena lotuta daude meatzaileek egindako arazo logiko-matematikoen ebazpenarekin, zeinak jatorria baitute merkatu sekundarioan dagoen kriptomonen transmisio bat egiaztatzeko prozesuan. Ondorioz, ikus daiteke nola meatzaileen jarduerak, hau da, arazo matematiko horien ebazpenak, merkatu primarioan kriptomoneta berrien esleipena jasotzearen truke, merkatu sekundarioan transakzioak bermatzea ahalbidetzen duen.
Hau esanda, merkatu sekundarioan kriptomonen transmisioaren bidez lortutako errenta PFEZean nola sailkatu aztertzean, funtsezkoa da bereiztea zergapetzen den eragiketa profesional batek bere jarduera profesionalaren esparruan egiten duen ala partikular batek modu pribatuan eta jarduera profesionaletik kanpo gauzatzen duen.
Horregatik, funtsezkoa da bi egoera hauek bereiztea:
Profesionalek egindako kriptomonen transmisioa
Kasu honetan, aktibo digitalen salerosketa eta transmisio horietan bitartekaritza egitean oinarritzen duten jarduera profesionala duten pertsona fisiko edo juridikoez ari gara, kriptomonen argoan honela ezagutzen den jardueraz ari garela: <<exchangers>>. Profesional hauek beren jarduera gauzatzeko webguneak edo plataforma birtualak erabiltzen dituzte, kriptomonen eskaintza eta eskaria konektatzen dituztenak, eta beren zerbitzuengatik ordainsari gisa komisio bat jasotzen dute. Kasu honetan, ulertu behar da hauek lortutako errenta… <<exchangers>> beren jarduera profesionalaren esparruan PFEZaren 27. artikuluan xedatutakoaren arabera jarduera ekonomikoen errendimendu gisa sailkatuko litzateke. Hori horrela da, kontuan hartuta: (I) errendimendu horiek lan pertsonaletik eta/edo kapitaletik datozela, eta (II) … <<exchanger>> bere kontura ekoizpen-bitartekoen eta/edo giza baliabideen antolaketa egiten duela, ondasunen ekoizpen edo banaketan parte hartzeko helburuarekin. Errendimendu horiek zergadun profesionalaren PFEZaren zerga-oinarri orokorrean sartuko dira, eta zuzenean zenbatesteko metodoaren arabera zehaztuko dira, modu arruntean edo sinplifikatuan, LIRPFaren 28. artikuluan ezarritako kalkulu-arauen arabera.
Jarduera profesionalik garatzen ez duten partikularrek egindako kriptomonen transmisioa
Egoera hau agian ohikoena da, izan ere, <<exchange>> plataformen ugaritzeak, hala nola Binance edo Coinbase, erraztu eta hurbildu egin du inbertitzaile partikularra kriptomonen mundura. Inbertitzaile mota honek, oro har, kriptomonen erosketa egiten du prezio jakin batean eta, ondoren, horiek transmititzen ditu:
- Moneta baten truke: Kasu honetan, kriptomoneta bera aktibo gisa transmititzen da, eta trukean euroak edo legezko zirkulazioan dagoen atzerriko beste edozein moneta jasotzen dira; hortaz, salerosketa baten aurrean egongo ginateke.
- Beste kriptodibisa baten truke: Kasu honetan, DGTren hainbat kontsulta loteslek (ikus V2005-22 kontsulta) adierazi dute permuta baten aurrean gaudela.
- Ondasun edo zerbitzuen eskuraketaren truke: Kasu honetan ere, permuta baten aurrean gaude, izan ere, kriptomonen entrega egiten zaio hirugarren bati, eta honek ordainbide gisa onartzen du entrega hori emandako ondasun edo zerbitzuen truke.
Errenta ondare-irabaziaren zehaztapena: kalkulua
Ondare-irabaziaren zenbatekoa LIRPFaren 34. artikuluan ezarritako arau orokorraren arabera zehaztuko da, hau da, kriptomonen eskuraketa- eta transmisio-balioen arteko aldea izango da. Bai eskuraketa-balioari bai transmisio-balioari esleituko edo kenduko zaizkie erosleak jasan dituen gastuak, hala nola komisioak, plataformek kobratutakoak. <<exchangers>>.
Lortutako irabazi edo galera aurrezkiaren zerga-oinarrian integratuko da, eta egungo tasa horiek %19 eta %28 artean daude. Kriptomoneta baten transmisioaren ondorioz sortutako galerak beste kriptomoneta baten transmisioaren irabaziekin konpentsa daitezke, eta, ondare-irabaziekin galera guztiak konpentsatu ondoren oraindik saldo negatiboa geratuko balitz, %25 arte konpentsatu ahal izango da kapital higikorraren etekinekin (banku-kontuetako interesak, bonuak, obligazioak, akzioen dibidenduak eta, oro har, errenta finkoko tituluak), ondare-irabazietatik bereizitako errenta mota bat baitira.
Era berean, galeraren ekitaldian zergadunak ez baditu nahikoa ondare-irabazi edo kapital higikorraren etekin konpentsagarriak, konpentsazioa hurrengo lau ekitaldi fiskaletarako atzeratu ahal izango du.
ZEHAZTAPENAK
PFEZak ez ditu zergapetzen gauzatu gabe dauden edo latentziazko plusbaliak, beraz, zergadunak bere karteran dituen kriptomonen balioaren aldaketak, merkatuaren fluktuazioaren ondorioz sortuak, ez dute berez PFEZaren bidez zergapetutako ondare-irabazirik sortzen.
Kriptomonen jabetza soila ez bada ere PFEZaren zergapeko egitatearen kausa, horrek ez du kentzen, Ondarearen gaineko Zergaren zergadun bada, zergadunak bere karteran dituen kriptomonen balioa abenduaren 31ko egoeraren arabera deklaratu behar izatea.
<<Staking>> delakoari dagokionez —kriptomoneta batzuk monedero digitaletan gordeta etekinak lortzea—, DGTk argi utzi du errenta horiek kapital higikorraren etekintzat jotzen direla, hau da, kapital propioaren hirugarrenei lagatzearen ondoriozko errentatzat, eta, ondorioz, aurrezkiaren zerga-oinarrian sartu behar direla (ikus V1766-22 kontsulta).
Hau esanda, aurreko kasu guztietan, zergadunak kriptomonen transmisio edo truke baten ondorioz lortutako errenta aztertzean, ezinbestekoa da PFEZaren 33. artikuluan definitutako ondare-irabazi eta galeraren kontzeptura jotzea. Arau horren arabera, ondare-irabazi edo -galera dagoela ulertzen da honako hiru baldintza hauek betetzen direnean:
Zergadunaren ondarearen balioan aldaketa bat gertatzea.
Aldaketa hori ondarearen osaeran izandako aldaketa baten ondorioa izatea.
Sortutako errentak ez izatea legeak laneko errendimendu, jarduera ekonomiko edo kapital higikorraren etekintzat kalifikatzen duen errenta.
Oro har, beraz, inbertitzaile partikularrek egindako kriptomonen transmisio edo permuta PFEZaren ondorioetarako ondare-irabazi edo -galeratzat sailkatuko litzateke.
Kriptomonen fiskalitatea: bihurtu zure inbertsioa estrategia adimendun batean
Kriptomonen iraultzak ez ditu soilik merkatuak eraldatzen, baizik eta zerga-arauak ere. Testuinguru honetan, aktibo horiekin lotutako jarduerak nola zergapetzen diren ulertzea funtsezkoa da edozein inbertitzailerentzat, partikularra zein profesionala izan. Baina ez da bakarrik betebehar fiskalak betetzeari buruz; posible da ikuspegi estrategikoak aztertzea, zure erabakien inpaktu finantzarioa optimizatzeko. Gure Tax Saila gai da aktibo finantzario berritzaile hauen fiskalitateari buruzko aholkularitza integrala eskaintzeko.
Horregatik, fiskalitatea ez da betebeharra soilik; tresna estrategiko bat ere izan daiteke zure inbertsio kriptotik etekinik handiena ateratzeko.
Prest al zaude fiskalitatea zure inbertsioen aliatu bihurtzeko?
Egin jauzi fiskalitate adimendun batera GRÀCIACALBETekin. Maximizatu zure kriptomonen potentziala!
